Zij-instroomtrajecten en verkorte opleidingen
De verworvenheden van de Nederlandse lerarenopleidingen zijn onder druk komen te staan door
de sinds 1995 gegroeide lerarentekorten. Opeenvolgende regeringen hebben deze lange tijd
genegeerd. Pas sinds de eeuwwisseling zijn zij-instroomtrajecten ingevoerd om nieuwe routes naar
het lerarenberoep te openen voor mensen die vanuit een ander beroep naar dat van leraar willen
overgaan.
Dit gebeurde in het kader van Educatief Partnerschap (EPS), een landelijk vernieuwingsproject
van de lerarenopleidingen in het HBO. Als onderzoekscoördinator van dit project gaf ik de EPS-reeks
uit, waarin veel ontwikkelwerk voor de zij-instroomtrajecten is gedocumenteerd. Uit dit werk is o.a.
het door mij begeleide promotieonderzoek van Anke Tigchelaar Addressing Second-career
Teachers’ Earlier Experiences voortgekomen over opleidingsdidactiek speciaal voor zij-
instromers.
Met de bestrijding van de lerarentekorten ontstonden ook verkorte opleidingen zoals Eerst de klas
(www.eerstdeklas.nl) en Onderwijstraineeships (http://www.onderwijstraineeship.nl/), HBO-
“kopopleidingen” en universitaire minoren. Hierbij wordt wel gesuggereerd dat “leren op de
werkplek” een voldoende voorwaarde zou zijn voor de bekwaamheidsverwerving als leraar en niet
slechts een noodzakelijke. Deze suggestie houdt echter weinig stand in het licht van het
beschikbare onderzoek. Het lijkt erop dat in Nederland veel zij-instromers na verloop van tijd toch
weer uitvallen uit het beroep.